22مرداد
خوشمزه ها - دلار گیلانی
دَلار یا دَلال یا دَرار یا نمک سبز دلار یک چاشنی از خطه شمال ایران هست که کنار مواد خوراکی مانند خیار، ماست، گوجه سبز، پرتقال، و زیتون پرورده و ... بنا به سلیقه افراد استفاده میشود. این محصول به مرور بین همه مردم ایران جا باز کرده. ما تو این پست هم به دستورالعمل تهیه دلار میپردازیم هم به خواص مواد تشکیل دهنده آن. دستوری که در ادامه برای تهیه این محصول محلی اومده روش تهیه ای هست که خانم های گیلانی به صورت محلی برای مصرف خودشون به کار میبرند. گرچه تفاوتهایی در نحوه درست کردن دلار هست، که در ادامه به برخی از آنها هم اشاره میکنیم. مواد لازم برای تهیه دلار خانگی گیلان: نعناع – گشنیز – کوتکوته (نوعی پونه) – نمک (نعناع و گشنیز به نسبت مساوی وکوتکوته نصف آنها) مراحل درست کردن سبزی دلار یا نمک سبز گیلان به این صورت خواهد بود:
- سبزی‌های دَلار را پاک کنید و از آنجا که ساقه نازکی دارند، تا حد امکان ساقه‌ها را دور نریزید، مگر اینکه ضخیم باشد.
- سبزی ها را به خوبی بشویید و ضد عفونی نمایید.
- سبزى را لاى یك پارچه تمیز بگذاریم و رطوبتش را كاملا بگیریم. یا به هر نحوی که می توانید آن ها را خشک کنید و رطوبتشان را بگیرید.
- سبزی دلار را با استفاده از سبزی خردکن یا غذاساز خرد کنید به طوریکه کاملا له شده و هیچ اثری از ساقه و برگ در آن به چشم نخورد. مى توان در چرخ گوشت یا آسیاب برقى هم این كار را كرد. در روش سنتی در ظروف چوبی سبزی ها را با سنگ می ساییدند و کاملا له میکردند.
- افزودن نمک باعث ماندگاری زیادتر و حفظ رنگ سبز دلار میشود. اگر نمک را دیر اضافه کنید رنگ دلار سبز تیره خواهد شد ولی اگر به موقع اینکار را همراه با چرخ کردن انجام دهید سبز خوش‌رنگی خواهید داشت. نمک را می‌توان در زمان آسیاب کردن، کم کم به سبزی اضافه نمود.
- توصیه می شود دلار را در یخچال نگه داری نمایید به علت وجود نمک تا مدت ها می توانید از آن استفاده نمایید گرچه مصرف تازه آن بیشتر توصیه میشود. همچنین می توانید آن ها را بسته بندی کرده، در فریزر نگهداری کنید و هر بار مقداری از آن (به اندازه یک قوطی) در یخچال نگهداری کنید. در دستور های دیگری چوچاغ و گاهی سیر (بیشتر در سمت مازندران) نیز استفاده میشود.
خواص مواد تشکیل دهنده دلار: 1- خواص شگفت‌انگیز نعناع 
نعناع، این گیاه معطر و خنک، از دیرباز به دلیل خواص درمانی و طعم دلپذیرش مورد توجه انسان‌ها بوده است. این گیاه ارزشمند، در طب سنتی و مدرن کاربردهای فراوانی دارد و به عنوان یک داروی طبیعی برای درمان بسیاری از بیماری‌ها استفاده میشود.
خواص اصلی نعناع:
- سلامت دستگاه گوارش:
- ü تسکین درد معده و نفخ
- ü بهبود هضم و جذب مواد مغذی
- ü درمان سوء هاضمه و حالت تهوع
- ü آرامش بخشیدن به روده و درمان کولیت روده
- سلامت دستگاه تنفسی:
- ü کاهش احتقان سینوس‌ها
- ü درمان سرفه و گلودرد
- ü باز کردن مجاری تنفسی و تسهیل تنفس
- سلامت دهان و دندان:
- ü از بین بردن باکتری‌های مضر دهان
- ü کاهش التهاب لثه
- ü رفع بوی بد دهان
- سلامت پوست:
- ü درمان آکنه و جوش
- ü کاهش قرمزی و التهاب پوست
- ü مرطوب‌کنندگی و نرم‌کنندگی پوست
- سلامت مو:
- ü تقویت ریشه مو و جلوگیری از ریزش مو
- ü تحریک رشد مو
- ü درمان شوره سر
- سلامت سیستم عصبی:
- ü کاهش استرس و اضطراب
- ü بهبود خلق و خو
- ü افزایش تمرکز و هوشیاری
- سایر خواص:
- ü کاهش کلسترول خون
- ü تنظیم فشار خون
- ü تقویت سیستم ایمنی بدن
- ü کمک به کاهش وزن
روش‌های استفاده از نعناع:
- دمنوش نعناع: برای درمان مشکلات گوارشی و تنفسی
- اضافه کردن برگ‌های تازه نعناع به غذاها و سالادها: برای طعم‌دهی و افزایش ارزش غذایی
- استفاده از روغن نعناع: برای ماساژ و آروماتراپی
- مضمضه کردن دهان با دمنوش نعناع: برای بهداشت دهان و دندان
مهم: اگرچه نعناع خواص درمانی بسیاری دارد، اما مصرف بیش از حد آن ممکن است عوارضی مانند سوزش سر دل و حساسیت ایجاد کند. بنابراین، قبل از استفاده از نعناع به صورت دارویی، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
2- خواص بی نظیر گشنیز: گشنیز، این گیاه معطر و سبز رنگ، نه تنها طعم بی‌نظیری به غذاها می‌بخشد، بلکه سرشار از خواص درمانی است. از زمان‌های قدیم، گشنیز به عنوان یک داروی طبیعی برای درمان بسیاری از بیماری‌ها استفاده می‌شده است. در ادامه به برخی از مهم‌ترین خواص این گیاه ارزشمند اشاره میکنیم:
خواص گشنیز برای سلامتی
- سلامت دستگاه گوارش: گشنیز به هضم غذا کمک کرده، نفخ و گاز را کاهش می‌دهد و برای درمان مشکلات گوارشی مانند سوء هاضمه و کولیت مفید است.
- سلامت پوست: آنتی‌اکسیدان‌های موجود در گشنیز به مبارزه با رادیکال‌های آزاد کمک کرده و از پوست در برابر پیری زودرس محافظت می‌کنند. همچنین، گشنیز برای درمان آکنه و التهابات پوستی مفید است.
- سلامت مو: گشنیز به تقویت ریشه مو و جلوگیری از ریزش مو کمک می‌کند و برای درمان شوره سر مفید است.
- سلامت قلب: گشنیز به کاهش سطح کلسترول بد خون کمک کرده و از سلامت قلب محافظت می‌کند.
- کنترل قند خون: گشنیز به تنظیم سطح قند خون کمک کرده و برای افراد مبتلا به دیابت مفید است.
- تقویت سیستم ایمنی: گشنیز سرشار از ویتامین C بوده و به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند.
- خواص ضد التهابی: گشنیز دارای خواص ضد التهابی بوده و برای درمان آرتروز و روماتیسم مفید است.
- خواص ضد باکتریایی: گشنیز دارای خواص ضد باکتریایی بوده و برای درمان عفونت‌های باکتریایی مفید است.
روش‌های استفاده از گشنیز
- اضافه کردن به غذاها: می‌توانید برگ‌های تازه گشنیز را به انواع غذاها، سالادها و سوپ‌ها اضافه کنید.
- تهیه دمنوش: دمنوش گشنیز برای درمان مشکلات گوارشی و بهبود هضم مفید است.
- استفاده از روغن گشنیز: روغن گشنیز در ماساژ درمانی و آروماتراپی کاربرد دارد.
نکات مهم
- حساسیت: برخی افراد ممکن است به گشنیز حساسیت داشته باشند. در صورت مشاهده هرگونه علائم آلرژی، مصرف گشنیز را قطع کرده و به پزشک مراجعه کنید.
- تداخل با داروها: گشنیز ممکن است با برخی داروها تداخل داشته باشد. بنابراین، قبل از مصرف گشنیز در حین مصرف دارو، با پزشک خود مشورت کنید.
خواص گیاه بی نظیر کوتکوته: کوتکوته، گیاهی بومی ایران با طعمی تلخ و عطر دلنشین است که در طب سنتی ایران جایگاه ویژه‌ای دارد. به نظر این گیاه از خانواده پونه است و این نام نامی محلی برای ان است. این گیاه علاوه بر طعم بخشیدن به غذاها، خواص درمانی فراوانی نیز دارد. در ادامه به برخی از مهم‌ترین خواص کوتکوته اشاره میکنیم:
خواص کوتکوته برای سلامتی
- سلامت دستگاه گوارش: کوتکوته به هضم غذا کمک کرده، نفخ و گاز را کاهش می‌دهد و برای درمان مشکلات گوارشی مانند سوء هاضمه و دل درد مفید است.
- کاهش قند خون: کوتکوته به تنظیم سطح قند خون کمک کرده و برای افراد مبتلا به دیابت مفید است.
- کاهش کلسترول: کوتکوته به کاهش سطح کلسترول بد خون کمک کرده و از سلامت قلب محافظت می‌کند.
- تقویت سیستم ایمنی: کوتکوته سرشار از آنتی‌اکسیدان بوده و به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند.
- خواص ضد التهابی: کوتکوته دارای خواص ضد التهابی بوده و برای درمان آرتروز و روماتیسم مفید است.
- خواص ضد باکتریایی: کوتکوته دارای خواص ضد باکتریایی بوده و برای درمان عفونت‌های باکتریایی مفید است.
- کاهش فشار خون: کوتکوته به کاهش فشار خون کمک کرده و برای افرادی که از فشار خون بالا رنج میبرند مفید است.
- بهبود گردش خون: کوتکوته به بهبود گردش خون کمک کرده و از بروز لخته خون جلوگیری می‌کند.
روش‌های استفاده از کوتکوته
- اضافه کردن به غذاها: می‌توانید برگ‌های تازه کوتکوته را به انواع غذاها، سالادها و سوپ‌ها اضافه کنید.
- تهیه دمنوش: دمنوش کوتکوته برای درمان مشکلات گوارشی و بهبود هضم مفید است.
- استفاده از پودر کوتکوته: پودر کوتکوته را می‌توانید به ماست، سالاد و غذاهای دیگر اضافه کنید.
نکات مهم
- مصرف در دوران بارداری و شیردهی: زنان باردار و شیرده باید قبل از مصرف کوتکوته با پزشک خود مشورت کنند.
- تداخل با داروها: کوتکوته ممکن است با برخی داروها تداخل داشته باشد. بنابراین، قبل از مصرف کوتکوته در حین مصرف دارو، با پزشک خود مشورت کنید.
- مصرف بیش از حد: مصرف بیش از حد کوتکوته ممکن است عوارضی مانند تهوع و سردرد ایجاد کند.
توجه: این اطلاعات صرفاً جنبه اطلاع‌رسانی داشته و نباید به عنوان توصیه پزشکی تلقی شود. برای تشخیص و درمان بیماری‌ها، همیشه به پزشک مراجعه کنید.
